Tong yulduzi

Akamning ikki-uch kundan beri kayfiyati yaxshi. Sababini so‘rasam, senga bergan va’damni bajaryapman, yakshanba kuniga chipta olganman, Toshkentga sayohatga olib boraman, deb qoldi. Quvonchdan akamni quchib oldim. Chunki o‘qish boshida a’lo baholarga o‘qisang, Toshkentga olib boraman, degandi-da. A’lo baholarga o‘qish bilan birga, «Tong yulduzi» gazetasida e’lon qilingan «Inson huquqlari – bolalar nigohida» ko‘rik-tanlovida g‘olib ham bo‘lib, diplom va sovg‘alar bilan taqdirlangandim... Bugun 9-iyul. Ertalab akam bilan Qo‘ng‘irotdan 1200 kilometr masofada joylashgan poytaxt tomon poyezdda yo‘l oldik. Poyezdda buvim bilan tengdosh nukuslik onaxon, mendan 4–5 yosh katta xo‘jaylilik bokschi qizlar va 3 yoshli sho‘x va beg‘ubor bolakay bizga bir vagonda hamroh bo‘lishdi. Suhbatga berilib ketganimizdan, vagon kuzatuvchisining «Toshkentga yetib keldik, hurmatli yo‘lovchilar!» deb ogohlantirishini arang eshitibmiz. Poyezddan tushganimizdan keyin akam meni metroda sayr qildirdi. Sevimli gazeta...

Bolalik – beg‘ubor fasl. Uning o‘yinqaroqligi bilan birga vazmin va mas’uliyatli jihatlari ham bisyor. Ko‘p kitob o‘qirdik. Darsdan tashqari esa uyimizga keladigan bir taxlam gazeta va jurnallarni qiziqib varaqlab chiqardik. Ular orasida «Tong yulduzi» gazetasi meni hayotga oshufta qilgan, desam, mubolag‘a emas. «Tong yulduzi» gazetasiga sinfimizda deyarli hammamiz obuna bo‘lardik. Gazeta tarqatilishi bilan dars ham esdan chiqib, darrov uning sahifalarini varaqlab chiqardik. Shunchalik qiziqish kuchli bo‘lgan. Ustozimizning «Varaqlab bo‘lgan bo‘lsalaring yig‘ishtirib qo‘yinglar, uylaringga borib o‘qiysizlar», degan gapidan keyin uni avaylabgina sumkamizga solib qo‘yardik. Uyga keliboq, darhol gazetani qo‘limizga olib, she’rlarini yod olardik, maqolalar bilan tanishardik. O‘sha xotiralarni bugun eslasam, qandaydir yuragim junbushga keladi. Demak, bolaligimiz ma’naviy sahifalarga boy bo‘lgan ekan. Bu esa yillar davomida hayotni sevish, Vatanga muhabbatli bo‘lish, insoniylik, odamgarchili...

BOLALIK KUNLARIMDA… Xalqimizga bolaligidan tanilgan mashhur insonlar bor. Ana shunday mashhurlardan biri, ota-onangizning bolalikdagi sevimli «Shum bola»si, siz miriqib tomosha qiladigan «Zirapcha», «Zumrasha» bolalar satirik telejurnallari badiiy rahbari – O‘zbekiston xalq artisti Xayrulla Sa’diyevdir. Xayrulla Sa’diyev Respublika Yosh tomoshabinlar teatrida ijodiy faoliyatini boshlagan, teatr sahnasida «Revizor», «Etik kiygan mushuk», «Shum b ola» kabi o‘nlab spektakllarda yodda qolarli rollarni ijro etgan. U kino olamida ham samarali mehnat qilib keladi. «To‘ylar muborak!», «Chinor», «Alpomish», «Chashma», «O‘tov», «Shaytanat», «Uch mushketyor», «Marg‘iyona» «Meshpolvon» kabi ko‘plab badiiy filmlardagi yaratgan rollari bilan millionlab muxlislar olqishiga sazovor bo‘lgan. Bugun biz Xayrulla bobodan «Tong yulduzi» muxlislari bilan bolalik xotiralarini o‘rtoqlashishlarini so‘radik. SHOHINGUZARLIKMAN, AZIZLAR Shohinguzar qayerdaligini hozir aytaman. Eski Juvadan shunday tushasiz-u, Zar...

Joriy yilning iyul oyida mamlakatimiz yoshlari qo‘shaloq muvaffaqiyatni qo‘lga kiritishdi. Yaponiyaning Chibo shahrida dunyoning 112 ta mamlakatidan jami 623 nafar maktab o‘quvchilari ishtirok etgan 64-Xalqaro matematika olimpiadasida 3 nafar o‘zbekistonlik ishtirokchi – Toshkent shahridagi al-Xorazmiy ixtisoslashtirilgan maktabining 9-sinf o‘quvchisi Ozodbek Axtamov, Buxoro viloyati, Qorako‘l tumanidagi ixtisoslashtirilgan maktabning 11-sinf o‘quvchisi Anvarbek Rahmatov hamda Buxoro viloyati, Peshku tumanidagi 18-umumta’lim maktabining 11-sinf o‘quvchisi Anvarbek Sa’dulloyev bronza medallarini qo‘lga kiritgan bo‘lsa, BAAda kechgan XIV Xalqaro biologiya olimpiadasida yana 3 nafar ishtirokchi yoshlarimiz bronza medali bilan taqdirlanishdi. Quvonarlisi, sovrindorlar orasida poytaxtimizning Yunusobod tumanidagi 274-umumta’lim maktabining 11-sinf o‘quvchisi Behruz Tursunov ham bor. 

TABRIKLAYMIZ!  Kuni kecha, mohir tarjimon, shoir va noshir Muhiddin Omon Prezidentimiz Farmoni bilan II darajali «Sog‘lom avlod uchun» ordeni bilan mukofotlandi! Bir kuni O‘zbekiston Matbuot va axborot agentligi, hozirgi AOKAda ishlayotgan kezlarda, odatimga ko‘ra, biroz lirik chekinish qilib, ushbu she’rni sekin xirgoyi qildim: «Osmondagi oyman deding, qo‘l cho‘zmadim, Menman shamsul anvor deding, jim tingladim... O‘sha xonada men bilan yonma-yon o‘tirgan hamkasbim menga qarab, «Rahmat», dedi.  – Nega rahmat deysiz? – so‘radim ajablanib.  – She’rimni yodlab olibsiz-ku, – dedi faxrlanib hamkasbim.  – Iya, meni necha yildan beri maftun etgan bu she’r siznikimidi? – dedim hayajonimni bosolmay. U esa shu she’r ham ichiga kiritilgan «Tole fasli» nomli mo‘jazgina kitobchaga dastxat yozib, menga uzatdi. Sevimli shoirimiz Muhiddin Omon bilan yaqindan tanishuvimiz shu kundan boshlandi. Uning ijodini kuzatadigan bo‘ldim. Yangi she’rlaridan o‘qib berardi. O‘sha vaqtdagi bo‘lim...

Oilamizdagi muhit sabab, bolaligimdan fizika va matematika faniga mehrim boshqacha bo‘lgan. Ota-onam, uch akam va amakilarimni ushbu fan vakillari bo‘lganligi va suhbatlar ham shu sehrli fanlarga bog‘liqligi sabab deb o‘ylayman. Dadam Muhammadjon Hoji ota, onam Mavludaxon aya mohir matematiklardir. Qariyb 44 yildan buyon yoshlarga ilm-ma’rifat ulashib kelmoqda. Padari buzrukvorim shu yilgacha minglab o‘quvchilarni oliy ta’lim dargohiga kirishlarida ustozlik qilgan. Dadam doim bizga halollikni, ilm insonni yuksaltirishini botbot takrorlaydilar. Haqiqiy pedagog tanaffusni kutmaydi, eng samarasiz dars – ustoz va o‘quvchi tanaffusni kutadigan darsdir. Mohir ustoz o‘quvchilarga qanday vaqt o‘tganini sezdirmay mavzuni hayotga bog‘lab yetkazib beradi. O‘quvchilarni va fanini seva olgan, ma’naviy manfaatni shaxsiy manfaatdan ustun qo‘ygan o‘qituvchi doim yuksalaveradi, degan hikmatli fikrlar ham aynan otamga tegishli. Otamning o‘gitlaridan kuch olib, 2005-yil Farg‘ona davlat universitetiga o‘q...

«INSON HUQUQLARI – BOLALAR NIGOHIDA» TANLOVIGA Globallashuv jarayonlarining kuchayishi hamda zamonaviy axborot texnologiyalarining jadal rivojlanishi insoniyatni keskin burilish pallasiga yetaklamoqda. Bashariyat mutlaqo o‘zgacha muhit, yangicha talab va ilgari kuzatilmagan xavf-xatar hamda tahdidlar kuchaygan bir sharoitda yashashiga to‘g‘ri kelmoqda. Bunday jarayonlar ijtimoiy hayotning barcha jabhalariga, jumladan, ma’naviy-ma’rifiy sohalarga ham jiddiy ta’sir o‘tkazmoqda. Turli mintaqa va davlatlarda sodir bo‘layotgan ayanchli voqealar tahlili ommaviy axborot vositalari, zamonaviy axborot texnologiyalari, internet tizimi, ijtimoiy tarmoqlar va elektron nashrlar, ba’zi hollarda buzg‘unchi kuchlar qo‘lida zararli g‘oya va mafkuralarni targ‘ib etishning qulay, tezkor vositasiga aylanib qolayotganligini ko‘rsatyapti. Bu kabi tahdidlar milliy va umuminsoniy qadriyatlarning yemirilishiga, zo‘ravonlik, inson taqdiri, jamiyat hayotiga bepisandlik, mas’uliyatsizlik, loqaydlik, andishasizlik...

 Biz sevib tomosha qiladigan multfilmlarimizning eng qiziqarli jihatlariga e’tibor berganmisiz? «Tovuq katagidan qochish» multfilmidagi har bir parrandaning bo‘ynida, albatta, qandaydir aksessuar mavjud: sharf, marjon yoki taqinchoq. Buning sababi: ushbu multfilmdagi tovuqlar, aniqrog‘i, ularning modellari plastilindan yasalgan va bundan tashqari, ular boshlarini burishlari kerak edi. Paydo bo‘lgan burmalarni yashirish uchun animatorlar bo‘yinga bezaklar bilan hiyla-nayrang ishlatishgan. NEGA JINGALAK SOCH MALIKALAR KEYINCHALIK PAYDO BO‘LDI?  Dastlab, «Suv parisi» multfilmini yaratuvchilar Arielni jingalak sochli holda ko‘rishni xohlashgan, ammo 1989-yilning kompyuter grafikasi bunga imkon bermagan. Shunday qilib, Disneyning birinchi jingalaksoch malikasi bu «Brave» animatsion filmidagi Merida edi. Bu multfilm 2012-yilda yaratilgan. Tasavvur qiling: Merida qalpog‘ini boshidan yechganida, jingalak sochlari uchadigan sahna 2 oydan ko‘proq vaqt davomida yaratilgan! «KOKO SIRI»...

K e l a j a g i m i z egalari salomatligini mustahkamlash va ularning bo‘sh vaqtlarini mazmunli tashkillashtirish maqsadida Toshkent viloyati, Angren shahridagi 18-umumta’lim maktabida faoliyat ko‘rsatayotgan «Lazzat» oromgohiga uch yuz nafar o‘quvchi jalb qilindi. Ayniqsa, qator to‘garaklarda muntazam ishtirok etib, ijobiy natijalarga erishgan o‘g‘il-qizlar «Hafta faoli» nominatsiyasi sohibiga aylanishmoqda. «Yosh rassom» to‘garagi a’zosi, 3-sinf o‘quvchisi Shirin Ermatova, «Shashka-shaxmat» to‘garagi a’zosi, 4-sinf o‘quvchisi Behruz Azizov, «Mohir qo‘llar» to‘garagi a’zosi, 3-sinf o‘quvchisi Lazizaxon Abduxalilova, «Ingliz tilida gaplashamiz» to‘garagi a’zosi, 3-sinfdan Robiyaxon Nurlibekova, «Kitobxon bolajon» to‘garagi a’zosi, 3-sinf o‘quvchisi Zilola Abdulhamidovalar qatori «Sog‘lom bo‘lay desangiz», «Men – sozandaman», «Mohir suzuvchi» kabi to‘garaklarda ham faollar talaygina.  – Birgalikda o‘qiyotgan badiiy asarlar va bahs-munozaraga boy adabiy mashg‘ulotlar bizni yanad...

Poytaxtimizning qoq markazida joylashgan Temuriylar tarixi davlat muzeyi kishini tarix haqiqatlaridan boxabar etadi. U yerda buyuk bobomiz Sohibqiron Amir Temur va uning sulolasi haqida biz bilgan va bilmagan juda ko‘p ma’lumotlar bor. Temuriylar tarixi davlat muzeyi 1996-yil 18-oktyabrda buyuk sarkarda tavalludining 660 yilligi munosabati bilan barpo etilgan. Ushbu tarixiy maskanning balandligi 31 metr, diametri 70 metrni tashkil etadi. Bino an’anaviy me’morchilik usulida aylana tarhli, ustki qismi gumbaz­ li qilib qurilgan. Uch qavatli binoni barpo etishda tabiiy va sun’iy qurilish mahsulotlaridan foydalanilgan. Devorlarga maxsus ishlov berilgan. Unga turli bezaklar va jimjimador naqshlar solingan. Baland zina bo‘ylab maskanga kirib borar ekansiz, muhtasham, havorang gumbazli bino sizni o‘z bag‘riga chorlaydi. Hashamdor, shu bilan birga, tarixiy ko‘rinishdagi eshik va uning tutqichlari sizni XIV–XV asarlar tomon yetaklaydi.  – Muzeyimizda 5 mingdan ziyod eksponatlar bor. Ular ora...

«INSON HUQUQLARI – BOLALAR NIGOHIDA» TANLOVIGA Biz O‘zbekiston deb atalgan tinch va osuda diyorda yashayapmiz. Farzandlari baxtli, shod va erkin. Biz o‘z huquqlarimizni yaxshi bilishimiz kerak: ota-onaning bag‘rida baxtli yashash, maktabga borib bepul bilim olish, dam olish, sayohatga chiqish, erkin kasb tanlash, erkin ijod qilish... Onam ikkimiz singlimni biz xohlagan bolalar bog‘chasiga berish uchun ro‘yxatga qo‘ydik. Sababini onamdan so‘raganimda, bu – bizning huquqimiz, deb javob berdi. Oradan biroz muddat o‘tib, singlimning bog‘chaga borishi uchun navbat kelganini aytishdi, o‘sha paytda huquq nima ekanini bildim. Ustozimiz sinfimizda turli ochiq darslar, bayram va tadbirlarga atab rasm chizib kelishimizni aytadi. Bayramlarda rasmlarimizni ko‘rgazmaga qo‘yib, tugagandan keyin o‘zimizga qaytarib beradi. Biz ustozdan nega qaytarib berdingiz deb so‘rasak, bu sizlarning mehnatingiz va ijodkorlik huquqlaringiz, dedi.  Har birimiz huquqiy bilimlarimizni oilada ota-onamiz, maktabda us...